Môi trường được chuẩn bị (The Prepared Environment)

Mọi sinh vật sống trên trái đất đều cần có môi trường để sống và hoạt động. Đó là quy luật chung tự nhiên trong cuộc sống của chúng ta. Với loài người nói chung, gần như không có một môi trường sống cụ thể nào vì chúng ta có khả năng thích nghi và tạo dựng nên môi trường của riêng mình. Bằng trí tuệ và tình yêu, con người có thể tạo dựng nên môi trường được chuẩn bị của riêng mình. Môi trường được chuẩn bị dựa trên chính môi trường sống tự nhiên để tạo dựng cho phù hợp. Bác sỹ Maria Montessori đã tạo dựng nên những môi trường đặc biệt để dành riêng và hỗ trợ cho trẻ dựa trên từng giai đoạn phát triển mà trẻ phải trải qua. Mục tiêu chính của môi trường có chuẩn bị là nuôi dưỡng và phát huy tối đa các tiềm năng bẩm sinh của trẻ, mà không gây ra bất kỳ sự cản trở nào.

Trẻ từ 2,5- 6 tuổi (Casa) có nhu cầu hoạt động nhiều hơn, đạt đến giai đoạn hoàn thiện về độc lập chức năng. Môi trường trong lớp học Casa cần đáp ứng nhu cầu đó của trẻ. Các học cụ trong 4 lĩnh vực như thực hành cuộc sống, cảm quan, ngôn ngữ và toán học được thiết kế phù hợp với độ tuổi của trẻ, giúp trẻ nâng cao thử thách, hoàn thiện bản thân. Ngoài những giờ hoạt động trong lớp, trẻ cũng có nhu cầu khám phá môi trường bên ngoài, muốn tìm hiểu về thế giới quan xung quanh như các loài cây cỏ, các sinh vật sống,… Do đó, hầu như các trường Montessori đều thiết kế các khoảng sân vườn với nhiều loại cây nhằm thỏa mãn nhu cầu khám phá của trẻ. Sự độc lập chức năng, ngôn ngữ, vận động, sự tập trung dẫn tới bình thường hóa của trẻ đều được hỗ trợ ở đây. Để đạt được điều này, trẻ cần được tự do vận động, tự do lựa chọn hoạt động yêu thích và thực hiện bao lâu tùy thích miễn là không ảnh hưởng tới tự do của người khác. Quyền lợi của trẻ được bảo vệ nhưng đặt dưới quyền lợi của tập thể.

Những môi trường được chuẩn bị cho độ tuổi 3-6 tuổi đáp ứng các đặc điểm phát triển của giai đoạn này, hỗ trợ trẻ xây dựng bản thân hình thành nhân cách và thích nghi với môi trường, với cộng đồng trẻ đang sống. Đây là nơi chuẩn bị cho trẻ cả về thể chất lẫn tinh thần để trẻ có thể bộc lộ con người thật của mình. Đây là Ngôi nhà của trẻ, không phải lớp học thông thường. Do đó, người lớn trong môi trường này phải đảm bảo rằng môi trường này sẽ xem xét tất cả các khía cạnh phát triển của trẻ về mặt cảm xúc và tinh thần, trí tuệ, thể chất và giao tiếp xã hội. Vì nhiệm vụ của giáo dục là hỗ trợ cho cuộc sống.

Ngôi Nhà trẻ thơ/Casa dei Bambini được bác sỹ Maria Montessori mở đầu tiên năm 1907 có hơn 50 trẻ. Cộng đồng này rất thành công vì có rất nhiều trẻ nhỏ. Bà muốn nhấn mạnh rằng cần thật nhiều trẻ trong cộng đồng và trẻ trong cộng đồng này phải đa dạng về độ tuổi, có sự trộn độ tuổi. Nếu không thì nó không thể tạo thành một cộng đồng thực sự. Tùy và quy định của mỗi quốc gia mà quy định số trẻ được phép có trong lớp học, khoảng 28-35 trẻ cho 1 lớp học, một vài người cho rằng 3,3m2/trẻ là con số thích hợp. Do đó, chúng ta phải tuân thủ theo quy định để bố trí số lượng trẻ trong lớp học cho phù hợp. Nếu không có quy định thì số lượng trẻ trong lớp càng đông càng tốt.

Khi trẻ ở trong cộng đồng có nhiều trẻ nhỏ ở nhiều độ tuổi khác nhau là cơ hội quý giá cho trẻ quan sát và học tập, trẻ biết lấy và trả học cụ về đúng nơi quy định, đồng thời trẻ có cơ hội được giao tiếp cùng nhau như một cộng đồng thực thụ. Vì trẻ đến từ những gia đình khác nhau có văn hóa khác nhau, khi trẻ ở trong cộng đồng của mình, trẻ sẽ đem theo những văn hóa riêng đó vào trong lớp học, giúp trẻ có thể hỗ trợ và học hỏi lẫn nhau và gắn kết tạo thành một xã hội thu nhỏ hoặc như một gia đình có các thành viên với nhiều độ tuổi khác nhau. Khi trẻ biết chăm sóc, chia sẻ với nhau dễ có được sự đồng cảm. Trẻ học cách yêu thương, cách hợp tác thay vì cạnh tranh. Đồng thời thực hiện trách nhiệm của cả 3 vai trò là thành viên nhỏ nhất, lớn hơn và lớn nhất. Từ đó trẻ thực hiện tốt vai trò của mình, đồng thời có các trải nghiệm đa dạng trong cộng đồng. Tất cả những điều đó giúp trẻ học cách gắn kết- sự gắn kết nhân loại trong cộng đồng này. Sự phối hợp, hợp tác và đồng cảm sẽ giúp trẻ trở nên độc lập hơn trong cộng đồng.

Ở đây trẻ sẽ tự dạy lẫn nhau. Trẻ hiểu được cảm giác của trẻ nhỏ tuổi hơn. Đây là một trong những đặc điểm quan trọng nhất của môi trường có chuẩn bị. Môi trường Montessori phải có sự trộn độ tuổi. Những trẻ lớn như những con thoi sẽ hỗ trợ người lớn/người hướng dẫn rất nhiều trong việc hướng dẫn và chăm sóc các thành viên nhỏ tuổi hơn, hướng dẫn các thành viên khác chăm sóc và bảo vệ môi trường, bảo vệ cộng đồng trẻ sống. Những đứa trẻ lớn hơn này sẽ có những trải nghiệm phát huy tố chất lãnh đạo trong tương lai.

Người lớn đóng vai trò quan trọng trong môi trường, là mối liên kết, là cầu nối giữa trẻ và môi trường được chuẩn bị. Tuy nhiên, nó không thể tạo dựng từ những gì chưa có sẵn. Ví dụ: nếu phụ huynh muốn con mình là một thiên tài toán học, nhưng với những trẻ không có năng lực tốt về toán học, thì chúng ta không thể biến trẻ thành thiên tài toán học được. Môi trường được chuẩn bị không thể làm được điều này. Mục đích chính của môi trường được chuẩn bị là hỗ trợ, nuôi dưỡng và bảo vệ những gì đã có sẵn. Môi trường này không tạo mới mà chỉ hỗ trợ để trẻ có được sự phát triển tối ưu.

 …Điều cần thiết đầu tiên trong nềngiáo dục trẻ thơ chính là cung cấp cho trẻ môi trường để phát triển các khả năng mà tạo hóa đã ban cho trẻ. Điều này không có nghĩa phải làm trẻ vui lòng và để trẻ làm những gì mình thấy thích. Mà chúng ta phải thay đổi quan niệm về cách làm việc sao cho phù hợp với quá trình phát triển tự nhiên của trẻ, và tuân thủ theo quy luật phát triển của trẻ từ những kinh nghiệm đạt được khi hoạt động trong môi trường.

1900561216