Phương pháp Montessori- Nuôi dưỡng tính độc lập

Tiến sỹ Maria Montessori nói rằng “Độc lập bao gồm một chuỗi các cuộc chinh phục”, nghĩa là trong tất cả các nỗ lực, phát triển là nỗ lực đạt được sự độc lập. Các cuộc chinh phục sự độc lập của trẻ được xem là sự phát triển tự nhiên, không chỉ trong lĩnh vực đời sống tinh thần mà về mặt thể chất cũng phải hướng tới sự phát triển, sự thôi thúc mạnh mẽ của mỗi cá nhân cho đến hết cuộc đời. Ngay từ giây phút chào đời, trẻ đã tách biệt ra khỏi cơ thể của người mẹ thành một cá thể độc lập, tự thở để duy trì sự sống, sau đó trẻ có thể tự ăn (bú sữa) và tự tiêu hóa thức ăn… Trẻ phải tự mình hoàn thiện bản thân, vượt qua các rào cản, các chướng ngại vật để bước đi trên con đường độc lập của chính mình, đó là mục tiêu, là lẽ sống của trẻ để tồn tại trong thế giới này.

Trẻ dưới 3 tuổi đạt được các độc lập như:  Độc lập về vận động, Độc lập về ngôn ngữ, Độc lập về mặt chức năng như: Ăn uống, Mặc/ thay quần áo, Ngủ nghỉ và Học cách đi vệ sinh.

Giai đoạn 3-6 tuổi:

• Ở giai đoạn này trẻ đã quen với vận động như chạy nhảy, trẻ có thể tự ăn, tự mặc đồ, tự đi vệ sinh. Các hành vi này như đã trở thành thói quen tự động, trẻ có khả năng tự mặc định sự thông minh của mình trong việc độc lập chức năng. Trở thành một phần của chăm sóc bản thân mà trẻ cần phải hoàn thiện vì đã được lặp lại nhiều lần thông qua các hoạt động có mục đích.

• Về ngôn ngữ: sang giai đoạn này, ngôn ngữ của trẻ đã được củng cố. Trẻ có thể nhận biết được cấu trúc câu, quy luật của ngữ pháp. Ngôn ngữ cộng đồng, địa phương nơi trẻ sống và đã được khắc ghi trong trí não trẻ, nên người lớn cần phải nói chính xác, làm hình mẫu cho trẻ. Như thay vì nói “gâu gâu” theo trẻ, thì ta nói “à, đó là con chó đốm đang sủa gâu gâu”. Đó là cách ta cung cấp từ từ ngữ chính xác nhất cho trẻ khi đưa ra tên gọi của loài vật/đồ vật mà ta đề cập tới. Khi trẻ lên 4- 4,5 tuổi trong môi trường Montessori, trẻ có khả năng đọc và viết. Trẻ viết lên suy nghĩ của mình và đọc được những gì mình viết. Trẻ có thể nói “Con muốn ghi chú, con muốn làm điều này…” và trẻ có thể tự sáng tạo, diễn đạt suy nghĩ của bản thân bằng ngôn ngữ viết. Một số trẻ có thể làm thơ, viết văn. Hướng trẻ có tình yêu ngôn ngữ, trở thành người viết sáng tạo và đọc toàn diện.

• Trẻ có khả năng gia tăng vòng tròn xã hội: Trẻ cần tiếp xúc với xã hội thay vì chỉ giới hạn trong gia đình, ta tạo cho trẻ khả năng tiếp xúc xã hội tốt hơn, giúp trẻ trở thành một thành viên trong xã hội nơi trẻ sống.
• Độc lập trong kỹ năng giao tiếp xã hội cho phép trẻ nghĩ về người khác, cách chăm sóc cộng đồng và phát triển cộng đồng như lớp học, các mối quan hệ bạn bè khi trẻ 5 tuổi. Muốn được hoạt động tập thể nhiều hơn khi lên 3,5 tuổi. Đây là thời điểm cần cho trẻ những kinh nghiệm để trẻ trải qua giúp trẻ tự tin hơn khi trở thành thành viên trong cộng đồng.

• Trẻ có thể tự mình xử lý các tình huống trong xã hội và tìm giải pháp xử lý các xung đột ngay từ khi trẻ ở lứa tuổi này. Từ đó trẻ có thể học cách thương lượng, có kinh nghiệm, giúp trẻ tự tin trong kỹ năng giao tiếp xã hội.

• Đồng thời trẻ cần phát triển khả năng yêu thương, đồng cảm và bao dung, tạo thành một phần tính cách của trẻ. Giúp trẻ hiểu được, ngoài gia đình trẻ còn dành tình yêu thương cho nhân loại, cho bạn bè, thầy cô trong lớp học. Hạt giống hòa bình cho nhân loại được gieo trồng ngay từ lúc này.

Độc lập là con đường cơ bản dẫn đến sự tự do, và cần trải qua quá trình tự thực hiện của mỗi người. Để có được sự độc lập đòi hỏi mỗi cá nhân, mỗi đứa trẻ phải tự mình nỗ lực, cần có kiến thức và kỹ năng để thực hiện một công việc có mục đích.

Tất cả các học cụ trong môi trường #ICP Montessori nhằm mục đích hỗ trợ trẻ, giúp trẻ có kinh nghiệm, có kiến thức, đạt được kỹ năng, trở thành độc nhất mang bản thể riêng của từng trẻ. Do đó, người lớn trong ngôi nhà #ICP luôn quan sát và tạo dựng nên một môi trường được chuẩn bị để sẵn sàng cho trẻ học tập, giúp trẻ thực hiện 2 nhiệm vụ chính xuyên suốt các giai đoạn phát triển tự nhiên đó là xây dựng- kiến tạo bản thân và hình thành nhân cách; Thích nghi với cộng đồng, với thế giới mà trẻ đang sống để khi kết thúc giai đoạn 1 (0-6 tuổi), ngoài độc lập chức năng, trẻ cần đạt được độc lập về mặt cảm xúc, về trí tuệ và giao tiếp xã hội. Tạo tiền đề tốt, giúp con vững vàng tiếp bước vào tiểu học một cách nhẹ nhàng.