Thời kỳ nhạy cảm của trẻ em bắt đầu từ khi được sinh ra, do vậy Tiến sỹ Montessori nhấn mạnh, giáo dục cần được bắt đầu từ 0 tuổi và từ gia đình, cha mẹ là người thầy đầu tiên của trẻ. Bởi vì cha mẹ không chỉ là người thường xuyên gần gũi với trẻ, mà còn có quan hệ huyết thống, cha mẹ là người hiểu con cái nhất, nắm rõ tâm tư tình cảm của trẻ, sở trường, sở đoản, đam mê sở thích, trí lực và thể lực của con trẻ. Trong quá trình sống cùng trẻ, qua sinh hoạt hàng ngày, cha mẹ truyền dạy cho trẻ những kiến thức và kỹ năng sống cơ bản. Thái độ sống, thế giới quan, nhân sinh quan của cha mẹ như mưa dầm thấm lâu, ảnh hưởng sang trẻ. Cha mẹ không nên đặt ra tiên độ quá gát gao, cũng không nên so sánh trẻ với những đứa trẻ khác, chỉ cần theo sát bước tiến của con, để trẻ được lớn trong môi trường tràn đấy yêu thương và tự do.

Yêu thương con trẻ bắt đầu từ việc tôn trọng chúng

Điều đầu tiên cha mẹ cần làm là thay đổi quan niệm. Trong khi nghiên cứu về Montessori tôi cảm thấy cái khó nhất không phải là sử dụng giáo cụ Montessori như thế nào, mà việc thay đổi quan niệm của bản thân ra sao mới là việc quan trọng hơn cả. Khi đọc đến nội dung “tôn trọng trẻ”, trong đầu tôi lập tức xuất hiện cụm từ “tôn trọng giáo viên”, tôi cho rằng nếu “tôn trọng con trẻ” thì sẽ “nuông chiều và làm hỏng trẻ”; nhưng sau cùng tôi mới phát hiện “tôn trọng” và “nuông chiều” trẻ vốn là hai khái niệm khác nhau. Sai lẫm mà các bậc cha mẹ thường mắc là vừa nuông chiều vừa không tôn trọng trẻ. Đặc biệt là ở các gia đình chỉ có một con, đứa trẻ lại càng được ông bà, cha mẹ nuông chiều hơn nữa. Không chỉ chăm sóc và làm thay con mọi việc từ việc cho ăn, mặc quần áo đến dọn dẹp phòng… người lớn còn nghĩ rằng làm như thế vừa đỡ mất thời gian vừa khỏi phiền phức bởi vì cho trẻ ăn, giúp chúng mặc quần áo và tắm rửa còn dễ hơn nhiều so với việc dạy chúng làm những việc đó. Các gia đình có điều kiện thậm chí còn thuê người giúp việc làm thay trẻ mọi việc. Mỗi khi trẻ muốn tự làm việc gì thì liền bị người lớn mắng là không nghe lời. Cha mẹ nghĩ rằng, như vậy là yêu thương trẻ, mà họ không biết mình đang cản trở sự phát triển của con, thậm chí là hại con. Nếu cha mẹ làm thay trẻ mọi việc như thế không những không giúp trẻ, mà còn tước đi quyền lợi cơ bản của trẻ. Người lớn cần phải nhớ rằng, trẻ không chỉ biết nghe lời một cách bị động, mà là một con người đang sống, có ý thức độc lập. Tạo hóa đã ban tặng cho trẻ hai tay và bộ não, tay là để làm việc, bộ não là để suy nghĩ. Thông qua việc trẻ dùng tay làm việc mà biết làm, thông qua việc chúng dùng bộ não suy nghĩ mà biết suy nghĩ. Tay và não có mối quan hệ gắn bó vơi nhau, tay càng làm nhiều thì não càng phát triển và minh mẫn. Ngoài ra, khi trẻ giúp cha mẹ sắp bát đũa, dọn dẹp nhà cửa… trẻ sẽ cảm thấy mình là một thành viên trong gia đình. Trẻ bỏ chút thời gian ra giúp đỡ cha mẹ, từ đó cảm nhận được niềm vui của việc giúp đỡ người khác và học cách hợp tác với người khác.

Sự theo sát của cha mẹ là món quà yêu thương tuyệt vời nhất dành cho trẻ

Để trẻ có một tuổi thơ vui vè, thoải mái và một tương lai tươi sáng, cha mẹ phải bỏ thời gian để giúp đỡ trẻ, giúp trẻ khôn lớn trưởng thành. Nhớ lại mấy năm trước, tôi có xem một chương trình phỏng vấn truyền hình, người được phỏng vấn là một nữ diễn viên nổi tiếng. Trong phim cô diễn xuất tốt, cô là người được nhiều khán giả hâm mộ, để có được điều đó cô phải trải qua những khó khăn, thử thách lớn. Bên cạnh đó cô còn có một gia đình đầm ấm, hạnh phúc, có một người chồng hết mực yêu thương vợ con. Khi nhắc đến cô con gái của mình, cô tươi cười hớn hở nói với phóng viên là con gái cô rất thông minh và đáng yêu. Khi phóng viên hỏi: “Chị yêu con gái mình như thế, chắc hẳn chị dùng hết thời gian rảnh rỗi cho con gái mình?’’.Cô ngạc nhiên và tự hào nói: “Đâu có, tôi rất bận, ngày nào cũng đi từ sớm đến khuya mới về, lại có rất nhiều tiệc chiêu đãi. Tôi thuê ba người đến chăm sóc cho con gái tôi, tôi nói cho họ biết cần phải làm thế nào”. Sau đó, cô tiếp tục kể kế hoạch mới của mình… Cô có một sự nghiệp thành công, kinh tế dư dật, gia đình có điều kiện nên có thể thuê ba người giúp việc đề chăm sóc con mình, cô cho rằng mình là một người mẹ tuyệt vời. Nhưng cô đã không biết rằng những điếu đó mới chỉ thỏa mãn nhu cấu về vật chất cho con, bởi vì với con cái nhu cầu được gần gũi cha mẹ là không gì thay thế được. Cho dù cha mẹ tìm cho con cái bao nhiêu giáo viên giỏi, giúp trẻ thành công trên một số phương diện nào đó, thì những đứa trẻ thiếu thốn tình yêu thương, sự chăm sóc của cha mẹ vẫn là bất hạnh. Đối với con người thời đại mà nói, thứ quý giá nhất là thời gian, cho nên phải quý trọng thời gian và dành thời gian làm việc quan trọng nhất.

 Giáo dục con là trách nhiệm của cha mẹ

Nếu bạn không có thời gian bên cạnh con, vậy thì vô hình trung bạn đã đặt con yêu của bạn vào vị trí không quan trọng. Không có thời gian bên con, nói thẳng ra, trong tiềm thức của bạn thứ bạn coi trọng nhất là bản thân bạn, sự nghiệp của bạn, danh tiếng của bạn, tương lai của bạn, thậm chí có một số cha mẹ cho con học đàn, học vẽ… cũng chỉ là để đẹp mặt mình. Dành thời gian cho con không phải ba mẹ nào cũng làm được. Nếu gia đình có điều kiện kinh tế, người mẹ cũng muốn ở nhà trông con và chăm sóc gia đình, như thế thì rất tốt. Ở Mỹ rất nhiều bà mẹ như vậy, họ ở nhà chăm con đến khi con vào tiểu học mới đi làm lại. Nhưng không phải ai cũng có điều kiện như thế, nhiều gia đình không có điều kiện kinh tế, nhiều bà mẹ ở nhà lại bị stress, cho nên ở thành phố, đa số là cả cha và mẹ đều đi làm. Cha mẹ lúc đi làm đã rất căng thẳng, vì công việc mà phải xã giao rất nhiều, về đến nhà nhiều khi đã sức cùng lực kiệt, lại phải chăm sóc con cái cũng chẳng phải việc đơn giản. Nhưng vì con bạn, bạn phải sắp xếp lại thời gian biểu, phải giảm thời gian xã giao hoặc số lần xã giao để có thời gian dành cho những việc khác, đặc biệt là cố gắng tạo cho con bạn môi trường tốt nhất có thể. Hàng ngày nên hết sức cố gắng bớt chút thời gian đọc sách, tâm sự, nói chuyện với trẻ, hoặc khi đi chợ đưa trẻ đi cùng, khi nấu ăn nhờ trẻ giúp đỡ.

Ngày nay, nhiều gia đình có điều kiện thuê người giúp việc nên cha mẹ ít phải làm những việc nhà như: đi chợ, nấu ăn và dọn dẹp nhà cửa. Nếu cha mẹ để người giúp việc làm hết mọi việc của trẻ, sẽ khiến trẻ không có cơ hội học các kỹ năng sống, đồng thời làm hạn chế sự phát triển của trẻ. Vì vậy, người xưa có câu: “Người lớn vì nghèo mà chịu khổ, trẻ em vì giàu có mà bị hại”. Một đứa trẻ bình thường mà quen được “cơm bưng nước rót” thì khác gì người khuyết tật không có khả năng lao động.

Vai trò của cha mẹ trong sự trưởng thành của con trẻ

Yêu một người là thích ở bên cạnh người ấy, cho nên những người đang yêu nhau thì lúc nào cũng muốn ở bên nhau. Nếu như một người chỉ cho bạn vật chất mà không dành thời gian ở bên bạn thì bạn không nên lấy người ấy, bởi vì người ấy không thực sự yêu bạn. Đối với trẻ cũng vậy, nếu như bạn chỉ đáp ứng nhu cầu về vật chất cho trẻ, mà không dành thời gian quan tâm chăm sóc theo dõi quá trình phát triển và trưởng thành của trẻ thì bạn đã không làm tròn trách nhiệm của người làm cha làm mẹ.

 Nguồn tin: Cuốn sách Phương pháp giáo dục Montessori