Halloween (hay còn gọi là lễ hội Hóa Lộ Quỷ)  là một lễ hội được tổ chức thường niên vào ngày 31/10 hàng năm, được coi là một trong những ngày lễ hội vui nhộn nhất trong năm đối với giới trẻ phương Tây và ở Mỹ bởi những trò chơi vô cùng kỳ bí và hấp dẫn. Lễ hội này là sự pha trộn giữa những nghi lễ tôn giáo và tập tục cổ xưa của nhiều nền văn hóa khác nhau, trải qua thời gian mới trở nên phổ biến trên toàn thế giới như ngày nay.

Nguồn gốc chữ Halloween

Halloween có tên gốc là All Hallows’Eve, có nghĩa là đêm trước Ngày lễ các thánh. “Hallow” là một từ tiếng Anh cổ có nghĩa là “thánh” và sau đó đổi là Halloween. Đây là một lễ hội có nguồn gốc xuất xứ từ giới Thiên Chúa Giáo và thường diễn ra vào ngày đầu tiên của tháng 11, tháng để cầu cho những linh hồn đã từ giã thế giới trần thế.

Ở một số tài liệu khác lại cho rằng, vào khoảng thế kỷ thứ 5TCN lễ hội Samhain được người Celt ở Anh, Pháp, Ireland tổ chức với mục đích để đánh dấu sự kết thúc những ngày hè và thời tiết chuẩn bị chuyển giao sang đông. Hay chính là thời khắc chuyển giao mùa, là thời điểm bắt đầu một năm mới. Người Ireland, Scotland, Wales cùng những người nhập cư khác đã mang phiên bản của lễ hội này tới vùng Bắc Mỹ thế kỷ 19 

Các tập tục trong đêm Halloween

Trick or treat: Vào đêm thánh lễ, trong khi người lớn tổ chức các nghi lễ tạ ơn Thượng đế, tạ ơn các Chư Thánh, đám trẻ con luôn tụ tập với những trò chơi nghịch ngợm. Chúng hóa trang thành ma quỷ đến gõ cửa từng nhà để xin kẹo ăn với câu nói “trick or treat”- “Cho kẹo hay bị ghẹo” ý muốn thể hiện sự hào phóng của chủ nhà với bọn trẻ

Lễ hội hóa trang 

Đây là phong tục phổ biến nhất vào Halloween, đặc biệt là đối với trẻ em. Trang phục thường gặp là những bộ quần áo hóa trang phù thủy, ma quỷ, các nhân vật hoạt hình nổi tiếng hoặc những sinh vật siêu nhiên khác…

Trang trí lồng đèn

Truyền thuyết kể rằng, Jack là một chàng thiếu niên tham lam, bủn xỉn, thường cất giấu tiền bạc, keo kiệt không hề bố thí cho ai một chút gì, lại từng chơi đùa với ma quỷ. Khi Jack chết, linh hồn cậu không được phép vào Thiên Đàng hay xuống Địa ngục. Vì vậy Jack phải lang thang với chiếc đèn lồng bí ngô.Trẻ em thường chơi trò đục khoét quả bí ngô, củ khoai tây hoặc bí đao; sau đó khắc hình thù những khuôn mặt lên đó, đặt nến vào bên trong để thắp sáng. Những chiếc lồng đèn này được gọi là “Jack O’Lantern”.

Ngày lễ Halloween của phương Tây chính là một ngày đặc biệt được giành riêng cho Jack, cho Jack có cơ hội được quay trở lại cõi dương mỗi năm một lần. Vào ngày này, Jack có thể trở về cõi dương và chơi vui đùa thỏa mái, làm những gì mình thích, bởi mọi người cũng đã hóa thân thành những con ma quỷ nên linh hồn Jack sẽ dễ dàng trà trộn vào thế giới loài người, giúp xua tan sự cô đơn dài không hồi kết trong cuộc đời của anh chàng. Có thể nói, đây chính là một ý nghĩa nhân bản trên phương diện nhân văn của ngày lễ Halloween.

Với sự trùng hợp trên phương diện ý nghĩa nhân bản này, thì ngày lễ Halloween và ngày Rằm thàng Bảy Âm lịch hàng năm của nước ta có thể xem như hai ngày giành riêng cho cõi  âm – Dương có cơ hội gặp nhau, hội ngộ.

Đốt lửa 

Đây cũng là một cách khuyến khích các tiên nữ ra khỏi những nấm mồ và đi dạo cùng người sống. Rất nhiều người tin rằng đó là lí do tại sao người ta thích mặc theo lối giả trang trong lễ Halloween, nó khiến mỗi người được sống bằng con người khác, không còn là bản thân họ nữa. Những bộ trang phục và mặt nạ sẽ làm cho các linh hồn quỉ dữ nhầm lẫn, hoặc góp phần xua đuổi chúng.

Đớp táo

Khi người Celtic bị người La Mã đánh chiếm, nhiều phong tục của người La Mã theo đó cũng du nhập vào đất Celtic, trong đó có lễ hội thờ nữ thần mùa màng Ponoma. Vị thần này thường “ẩn náu” trong giỏ hoa quả. Quả táo là một thứ hoa quả linh thiêng dùng để thờ cúng thần linh, do đó nhiều trò chơi có liên quan đến loại quả này xuất hiện trong lễ hội Samhain.

Có rất nhiều hình thức chơi liên quan đến táo trong đêm Halloween, phổ biến nhất là hình thức thi nhau lấy được thật nhiều quả táo trong thau nước, hoặc thi gọt vỏ táo, vỏ táo càng dài thì càng sống lâu…

Phong tục lấy táo vào đêm các Thánh không phải là trò chơi mà thực ra là một nghi lễ lấy may. Người nào càng lấy được nhiều táo, người đó càng gặp nhiều may mắn trong năm tới. Thiếu nữ nào túm được quả táo, chắc chắn cô ấy sẽ kết hôn năm đó.

Một trò chơi khác cũng rất phổ biến, người ta treo mật đường hoặc sirô đặc, sệt, rất dính bằng một sợi dây thừng. Người chơi sẽ phải ăn chúng mà không dùng đến hai tay, trong khi đó những người còn lại giữ cố định sợi dây, đây là một trò chơi mà chắc chắn sẽ làm mặt bạn dính bẩn, nhưng bù lại là cực kì vui.

Lễ hội Halloween là kết quả của nhiều sự biến đổi trong hàng thế kỷ. Song giờ đây, các ngày lễ trong lễ hội Halloween không còn mang ý nghĩa tôn giáo mà mọi người đều coi đó là một lễ hội vui chơi cho toàn thể cộng đồng.